Katalizator samochodowy to jedna z najważniejszych części układu wydechowego, stosowana w samochodach z silnikami benzynowymi i wysokoprężnymi. Katalizator może ulec zużyciu eksploatacyjnemu. Może też zostać uszkodzony mechanicznie. Uszkodzony katalizator generuje objawy awarii, które kierowca może rozpoznać. Przed zakupem auta używanego warto sprawdzić, czy samochód w ogóle posiada katalizator. Często zdarza się, że poprzedni właściciela auta usuwa go i maskuje jego brak na różne sposoby. Auto bez katalizatora może sprowadzić na właściciela sporo problemów.
Katalizator samochodowy to jeden z elementów składowych nowoczesnych układów oczyszczania spalin. We współczesnych autach wspierają go filtry cząstek stałych i układy selektywnej redukcji katalitycznej SCR (stosowane tylko w dieslach) a także (odchodzące do lamusa, bo się nie sprawdziły) zawory recyrkulacji spalin EGR.
Katalizator samochodowy – co to jest?
Co to jest katalizator w samochodzie? Takie pytania często pojawiają się w Internecie. Zatem odpowiadamy.
Katalizator to metalowa puszka, zamontowana na rurze wydechowej. Do czego służy katalizator? Katalizator samochodowy służy do znaczącego zmniejszenia emisji szkodliwych składników spalin. Od 1993 roku jest obowiązkowym elementem wyposażenia każdego nowego auta, wprowadzanego na europejski rynek.
Gdzie jest katalizator w samochodzie? Najczęściej znajduje się pod linią przednich siedzeń, ale nie zawsze. W niektórych autach zastosowano bardzo kłopotliwe rozwiązanie. To specjalne wkłady katalizatora, montowane wewnątrz silnika. Wymiana tego wynalazku jest skomplikowana i droga.
Jak działa katalizator w samochodzie?
Zacznijmy od odpowiedzi na pytanie – z czego jest zbudowany katalizator?
Jak wspomnieliśmy wcześniej, jego obudowa to metalowa puszka, o kształcie walca, albo spłaszczonego walca, zamontowana na rurze wydechowej (za wyjątkiem wkładów, montowanych w silniku).
We wnętrzu katalizatora znajduje się struktura o budowie plastra miodu, wykonana krzemianu aluminiowo – magnezowego (popularnie zwanego ceramiką) lub z metalu. W jej wnętrzu są tysiące mikro kanalików.
Mikro kanaliki pokryte są powłoką pośrednią, na którą nałożona jest powłoka aktywna katalitycznie. Powłoka ta pokryta jest pierwiastkami, które wchodzą w reakcje chemiczne ze szkodliwymi składnikami spalin. W efekcie dochodzi do zobojętnienia szkodliwych związków i ich przemiany w nieszkodliwe dla środowiska. W składzie powłoki można znaleźć między innymi platynę oraz pallad.
Co robi katalizator w dieslu? Zmniejsza ilość węglowodorów oraz tlenków węgla.
Co robi katalizator w benzyniaku? Utlenia węglowodory i tlenki węgla, redukując je do pary i dwutlenku węgla.
Przed i za katalizatorem zamontowane są sondy lambda. Nie stosuje się dodatkowych elementów elektronicznych, które kontrolują pracę tego podzespołu. Stosuje się za to dodatkowe elementy termiczne (izolacje) albo grzałki, aby katalizator mógł pracować optymalnie. Bo największą skuteczność katalizator wykazuje przy temperaturze od 400 do 600 st. C (czasami więcej). Trzeba sporo przejechać, aby katalizator mógł się rozgrzać. Grzałki i inne rozwiązania mają na celu zwiększenie wydajności katalizatora w przypadku jazdy na krótkich trasach.
W najnowszych autach, filtr cząstek stałych i katalizator, mogą znajdować się w jednej, długiej obudowie.
Ile wytrzymuje katalizator i dlaczego się psuje?
Katalizator samochodowy zużywa się. Może też przydarzyć się wiele możliwych sytuacji, które znacząco przyspieszą jego zużycie. To na przykład wypadanie zapłonów, które powoduje, że do katalizatora trafia niespalone paliwo.
Przeczytaj: Wypadanie zapłonów – diagnoza, przyczyny i sposób naprawy
Inne powody to mechaniczne uszkodzenie katalizatora w trakcie jazdy (uderzenie nim o coś twardego, np. o wysoki próg zwalniający, kamień itd.), albo jego szokowe schłodzenie, polegające na wjeździe autem z rozgrzanym katalizatorem do głębokiej kałuży.
Ile wytrzymuje katalizator? To zależy od sposobu eksploatacji, stanu silnika, itd. Można przyjąć, że standardowo powinien wytrzymać 200 tys. Km przebiegu.
Uszkodzony katalizator – objawy awarii
Jak rozpoznać, że w aucie doszło do uszkodzenia katalizatora? Najczęściej pojawia się grzechotanie spod auta, oznaczające, że doszło do wykruszenia wkładu ceramicznego lub metalowego. Wkład mógł się też wypalić.
Inny typowy objaw to kontrolka check engine, zapalająca się na desce rozdzielczej auta. Typowe błędy zapisane w pamięci sterownika to „niska wydajność katalizatora” albo problemy z rzekomym złym działaniem sond lambda, w rzeczywistości dotyczące katalizatora.
Wymiana katalizatora – wersja tania, droga i nielegalna
Katalizatorów się nie naprawia, bo nie ma możliwości ich naprawy. Trzeba je wymienić.
Nowy katalizator, taki jak na pierwszy montaż, może kosztować kilka tys. złotych.
Na szczęście można kupić katalizatory uniwersalne, produkowane między innymi przez polskie firmy. Kosztują od 200 do 400 zł i spełniają normy Euro 3, 4 i 5. Nie są niestety zbyt trwałe. Za montaż takiego katalizatora trzeba zapłacić ok. 200 zł.
Jaka jest wersja nielegalna?
Nieuczciwy sprzedawca maskuje brak katalizatora…
Skoro wymiana jest droga, nie ma się co dziwić, że w niektórych autach w ogóle nie ma katalizatora. Jest za to strumienica. To element z metalu, który wyglądem przypomina katalizator. Jego zadaniem jest odpowiednie ukierunkowanie strumienia spalin i „udawanie” katalizatora.
Strumienica kosztuje kilkadziesiąt złotych.
Samo zamontowanie strumienicy to połowa sukcesu. Druga sonda lambda zaczyna wariować.
Dlatego stosuje się kolejne patenty, jak np. specjalne dystanse (dzięki którym sonda nie jest zanurzona w strumieniu spalin) albo elektroniczne emulatory sond lambda.
Specjalista może (ale nie musi, bo nawet diagności tego czasami nie potrafią) rozpoznać, że w aucie jest strumienica po odgłosach pracy układu wydechowego (jest bardziej głuchy).
Można zastosować także urządzenie do pomiaru spalin. Podwyższona emisja spalin może (ale wcale nie musi) wskazać, że w aucie wymontowano katalizator.
Oczywiście, można także obejrzeć strumienicę i dojrzeć, że została ona przyspawana do rur wydechowych (ale jeśli zrobił to specjalista wysokiej klasy, to też będzie trudne).
Jazda autem bez katalizatora powoduje podwyższoną emisję spalin i jest zabroniona przez prawo.
Kup używane auto bez stresu – z Motocontroler!
Brak katalizatora w samochodzie używanym to problem, ale nie tak wielki, jak inne, z którymi można się zetknąć podczas kupowania auta używanego.
Samochód powypadkowy, samochód w tragicznym stanie technicznym, auto żywcem zżerane przez korozję, samochód po powodzi, auto z zamaskowanymi wadami technicznymi, których usunięcie będzie bardzo drogie. Jak tego uniknąć?
Wystarczy zlecić sprawdzenie auta przed zakupem ekspertom z Motocontroler.
Sprawdź informacje o Motocontroler.
Sprawdź, jak wyglada przykładowy raport z badania auta przed zakupem, wykonany przez eksperta Motocontroler.
Sprawdź opinie klientów o Motocontroler.
Nie czekaj – nie daj się oszukać. Wybierz auto – a ekspert z Motocontroler dokladnie sprawdzi je przed zakupem.
