Układ hamulcowy ma bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo jazdy. Każda awaria układu hamulcowego jest niebezpieczna. Dlatego trzeba na nią reagować jak najszybciej. Kierowca sam może zidentyfikować większość awarii układu hamulcowego.
Z tekstu dowiesz się:
-> Jak samodzielnie zdiagnozować awarie układu hamulcowego?
-> Jak rozpoznać, że układ hamulcowy ma problemy?
-> Jak działa układ hamulcowy w samochodzie osobowym?
-> Jak metody stosują nieuczciwi sprzedawcy w autach z uszkodzonym układem hamulcowym?
Podstawowa budowa układu hamulcowego jest dość prosta. Jednak od kilkunastu lat masowo stosuje się systemy aktywnego bezpieczeństwa, takie jak ABS, ASR i ESP. Ich działanie polega na modyfikowaniu pracy układu hamulcowego, dzięki czemu koła samochodu (a dokładnie opony) odzyskują przyczepność i nie dochodzi do poślizgu.
Zacznijmy jednak od tego, jak zbudowany jest układ hamulcowy w samochodzie. Obecnie zdecydowanie najpopularniejsze rozwiązanie to hamulce tarczowe. Dlatego na tym układzie się skupimy.
Są też oczywiście, inne rodzaje układów hamulcowych. W niektórych autach (co ciekawe, także w niektórych nowych, elektrycznych) stosuje się jeszcze hamulce bębnowe (przede wszystkim na tylnej osi). W samochodach ciężarowych i w autobusach stosowane są hamulce pneumatyczne.
My koncentrujemy się jednak na samochodach osobowych.
Układ hamulcowy – schemat
Opiszemy pokrótce budowę układu hamulcowego i to, jak dana część działa.
Płyn hamulcowy – nieściśliwa ciecz, wyprodukowana z szeregu składników, o odpowiednich właściwościach chemicznych. Zawiera szereg dodatków, które zapobiegają zagotowaniu się płynu i chronią metalowe części układu przed korozją. Płyn hamulcowy jest płynną częścią układu hamulcowego. Wypełnia wszystkie przewody układu hamulcowego, pozostała część płynu jest magazynowana w zbiorniczku z tworzywa sztucznego, zamontowanym nad pompą hamulcową.
Pompa hamulcowa i urządzenie, zwiększające ciśnienie płynu hamulcowego – podstawowy element układu hamulcowego. Po naciśnięciu pedału hamulca przez kierowcę, pompa hamulcowa zaczyna tłoczyć płyn hamulcowy pod odpowiednim ciśnieniem. Im większy nacisk na pedał hamulca, tym większe ciśnienie płynu hamulcowego.
Dodatkowe urządzenie, zwiększające ciśnienie płynu hamulcowego, zapewnia odpowiedni komfort dla kierowcy. Nie trzeba naciskać hamulca z całej siły, aby uzyskać dużą siłę hamowania. Obydwa urządzenia są zamontowane pod maską auta, najczęściej przy grodzi, oddzielającej kabinę pasażerską od komory silnika.
Płyn hamulcowy, pod odpowiednim ciśnieniem, płynie za pomocą sztywnych przewodów hamulcowych w stronę wszystkich czterech kół.
Sztywne przewody hamulcowe produkowane są z metalu (miedzi albo stali) i są łączone w specjalny sposób, aby zapewnić jak najlepszą szczelność. Dlaczego? W trakcie silnego hamowania ciśnienie płynu skacze nawet do 150 bar.
Przy nadkolach płyn hamulcowy przepływa ze sztywnych do elastycznych przewodów hamulcowych. Są one produkowane z gumy wzmacnianej stalowym oplotem. Stosowanie elastycznych przewodów hamulcowych jest konieczne, albowiem koła w trakcie pracy poruszają się, na skutek pracy zawieszenia i na skutek pracy układu kierowniczego.
Płyn hamulcowy płynie do zacisków hamulcowych, zamontowanych na zwrotnicach. Nacisk ze strony płynu hamulcowego powoduje wysunięcie się tłoczków hamulcowych w zaciskach.
Wysunięcie się zacisków hamulcowych powoduje dociśnięcie klocków hamulcowych do tarcz hamulcowych. Powierzchnie robocze klocków hamulcowych trą o powierzchnie robocze tarcz. Tarcze hamulcowe to metalowe, jednolite dyski, wykonane ze stali albo stopów. Tarcze obracają się wraz z ruchem piasty. Docisk ze strony klocków hamulcowych i ich tarcie o tarcze hamulcowe powoduje, że auto wytraca prędkość albo zatrzymuje się, zależnie od nacisku hamulca.
A co ze wspomnianymi wcześniej systemami bezpieczeństwa aktywnego, takimi jak ABS, ASR czy ESP (to uniwersalne nazwy, w przypadku różnych producentów aut mogą się od siebie różnić)?
Ich zadaniem jest modulowane działania układu hamulcowego, w razie potrzeby. W jaki sposób?
Jako przykład weźmy podstawowy system bezpieczeństwa aktywnego ABS, zapobiegający blokowaniu kół podczas hamowania. Pod maską zamontowany jest sterownik ABS, a także pompa ABS. Do pompy ABS prowadzą przewody hamulcowe sztywne, od pompy hamulcowej.
Od pompy ABS przewody hamulcowe sztywne prowadzą płyn w stronę nadkoli.
W razie wykrycia poślizgu podczas hamowania (za sprawą czujników prędkości obrotowej kół), sterownik ABS moduluje działanie układu hamulcowego. W jaki sposób? Pompa ABS przerywa i uruchamia dopływ płynu hamulcowego, do koła, w którym wykryto poślizg. To tzw. hamowanie pulsacyjne, realizowane kilkadziesiąt razy na sekundę. W jego wyniku koło odzyskuje przyczepność.
Podobnie działają systemy ASR (chroniący przed poślizgiem kół napędzanych) oraz system ESP (chroniący przed poślizgiem podsterownym i nadsterownym). Np. system ESP przyhamowuje odpowiednie koło, aby uchronić pojazd przed poślizgiem.
Nietrudno zauważyć, że sprawność układu hamulcowego ma kluczowy wpływ na właściwe działanie aktywnych systemów bezpieczeństwa. Jeśli układ hamulcowy jest niesprawny – ABS, ASR i ESP nie zadziałają, albo nie zadziałają z właściwą siłą.
Przeczytaj również: Ślady korozji na samochodzie używanym – jak specjalista je wykrywa?
Jak samodzielnie zidentyfikować awarie układu hamulcowego?
Jakie objawy awarii generuje układ hamulcowy w samochodzie?
-> zapalona kontrolka na desce rozdzielczej, ostrzegająca o zbyt małej grubości okładzin klocków hamulcowych (w autach z czujnikami grubości klocków)
-> hałasy podczas hamowania. Najczęściej świadczą o tym, że elementy układu hamulcowego się zużyły (tarcze albo klocki)
-> delikatny, mechaniczny hałas, dochodzący z hamulców podczas jazdy. To akustyczne sygnały zużycia klocków hamulcowych, ostrzegające o zbyt niskiej grubości klocków.
-> ściąganie w jedną stronę podczas hamowania
-> bicie na kierownicy podczas hamowania (skrzywione tarcze hamulcowe)
-> miękki pedał hamulca albo hamulec wpadający w podłogę (skrajnie niebezpieczna awaria – jazda takim autem jest niemożliwa)
-> obniżający się poziom płynu hamulcowego (na zbiorniczku płynu)
-> wycieki płynu hamulcowego przy zaciskach albo spod samochodu
-> zapalone kontrolki systemów bezpieczeństwa aktywnego ABS, ASR lub ESP
-> utrata mocy, oporne poruszanie się auta do przodu, połączone z bardzo silnym nagrzewaniem się felgi i nagłym wzrostem zużycia paliwa (zablokowanie tłoczków)
-> pęknięcia na tarczach hamulcowych
-> pęknięcia klocków hamulcowych
-> zwęglone klocki hamulcowe
-> bardzo mocno porysowane tarcze hamulcowe, często z wżerami z okładzin klocków
-> nie działający hamulec ręczny – mogło dojść do uszkodzenia mechanizmu albo zerwania linki hamulcowej
-> wysoki poziom (powyżej 2%) zawodnienia płynu hamulcowego, po zmierzeniu go za pomocą elektronicznego czujnika.
Awarie układu hamulcowego są skrajnie niebezpieczne. Auto z niesprawnymi hamulcami stanowi zagrożenie dla kierowcy, pasażerów i innych użytkowników drogi.
Nieuczciwi handlarze i układ hamulcowy
Wielu osobom może się to nie mieścić w głowie, ale w portalach aukcyjnych można bez problemu kupić używane elementy robocze układu hamulcowego, takie jak używane tarcze hamulcowe i klocki hamulcowe. Są one jednak montowane dopiero wtedy, gdy te, zamontowane w sprzedawanym aucie są w tragicznym stanie.
Jeśli auto bardzo długo stoi, czekając na klienta, to jego układ hamulcowy zaczyna korodować. dlatego handlarze posiłkują się produktami chemicznymi do usuwania rdzy z tarcz hamulcowych. Są one szczególnie potrzebne wtedy, gdy auto jest po powodzi i wszystko co metalowe, zaczyna w nim korodować.
Przeczytaj również: Pęknięta szyba w samochodzie – co to może oznaczać?
Sprawdzenie auta przed zakupem – wygodnie, szybko i skrupulatnie
Jeśli chcesz kupić dobre auto używane, musisz je dokładnie sprawdzić przed zakupem. Tylko doświadczony specjalista jest w stanie zweryfikować prawdziwy stan techniczny auta, kondycję jego układu napędowego, zawieszenia, układu kierowniczego, czy też układu hamulcowego.
Motocontroler to ponad 250 specjalistów w całym kraju, zajmujących się sprawdzaniem aut przed zakupem. Specjalistów, którzy sprawdzili tysiące aut i znają wszystkie sztuczki handlarzy samochodów.
Chcesz sprawdzić auto przed zakupem? Podaj jego dane, wybierz kompleksowy test Maxi, opłać go i czekaj na wynik badania. Auto może znajdować się w dowolnej części kraju.
Nasz specjalista dokona jego sprawdzenia nawet w ciągu 24 godzin (jeśli sprzedawca to umożliwi). Badanie obejmuje między innymi jazdę próbną, kontrolę diagnostyki, pomiar powłoki lakierniczej oraz sprawdzenie podwozia na stacji diagnostycznej.
Po zakończonym badaniu otrzymasz dokładny raport z badania, z osobistą opinią naszego specjalisty, a także minimum kilkadziesiąt zdjęć w formie elektronicznej.
