Czy warto kupić samochód używany, w którym doszło do awarii ABS, ASR i ESP?

Czego oczekuje polski nabywca samochodu używanego? Żeby auto miało niski przebieg, elegancki wygląd i dobre wyposażenie. A to dobre wyposażenie to między innymi systemy bezpieczeństwa aktywnego ABS, ASR i ESP. Co oznaczają poszczególne skróty, jak działają te systemy i jakie są typowe objawy ich awarii? Czy można kupić auto używane, w którym doszło do awarii ABS, ASR i ESP? Sprawdźmy!

Nawet najlepszy kierowca może nie być w stanie wyprowadzić samochodu z poślizgu. Dlatego właśnie powstały aktywne systemy bezpieczeństwa. Działają one niezależnie od kierowcy. Czasami kierowca w ogóle nie wie, że właśnie ASR albo ESP uchronił go przed wpadnięciem w poślizg. Jedynie działania ABS nie da się ukryć. Bo wtedy kierowca czuje, jakby pod pedałem hamulca ktoś uruchomił małą wiertarkę.

Najpierw wyjaśnimy, jak działają poszczególne systemy i jak wpływają na bezpieczeństwo jazdy. Potem przejdziemy do ich typowych awarii.

Nie byłoby ABS, ASR i ESP bez rozwoju elektroniki i konkurencji na rynku producentów części

Rozwój zaawansowanych systemów bezpieczeństwa był możliwy dzięki rozwojowi i miniaturyzacji elektroniki. Sterowniki były coraz mniejsze i miały coraz większą moc obliczeniową. Do przesyłania danych pomiędzy czujnikami a sterownikami można było stosować magistrale przesyłowe danych (informacje przesyłane są w formie komunikatów o określonej konstrukcji).
Nowe rozwiązania techniczne pozwoliły na zastosowanie szeregu nowych czujników. Z czasem zaczęto też modernizować czujniki i eliminować z nich elementy mechaniczne.
Przykładem może być czujnik skrętu kierownicy, wykorzystywany przez układ ESP (a także przez wspomaganie kierownicy i system doświetlania zakrętów). Początkowo czujnik ten wykorzystywał mechaniczne zębatki (z tworzywa), zakończone magnesami. Wytwarzały one pole magnetyczne po każdym ruchu wałka kierownicy. Zmiany pola magnetycznego były analizowane przez czujniki magnetorezystanyjne. Z czasem elementy mechaniczne zastąpiły elementy optyczne, bezstykowe, działające bez potrzeby jakiegokolwiek tarcia (a zatem, bez zużycia mechanicznego).

Miniaturyzacja elektroniki sprawiła, że poszczególne elementy układów bezpieczeństwa zajmowały coraz mniej miejsca. Sterowniki można było bez problemu umieścić pod maską auta. Masowa produkcja części elektronicznych na świecie i rozpoczęcie produkcji zaawansowanych systemów bezpieczeństwa przez kilka koncernów na świecie sprawiło, że ceny układów spadły.
Poza tym władze UE wprowadziły konieczność wyposażania nowych aut w tego typu rozwiązania. Obecnie każdy, nowohomologowany samochód, musi mieć ABS, ASR i ESP na pokładzie.

Z racji tego, że systemy są produkowane przez różne firmy, stosuje się różne nazwy. Jednak określenia ABS, ASR i ESP są najbardziej popularne.

Przeczytaj również: Regularna wymiana oleju silnikowego w samochodzie z LPG. Co ile wymieniać olej w aucie z LPG?

ABS w samochodzie – co to jest, jak działa i jak wspiera kierowcę?

ABS jest najstarszy w gronie zaawansowanych systemów bezpieczeństwa. Ma już ponad 50 lat. Początkowo debiutował na liście wyposażenia aut luksusowych.

Co to jest ABS? To układ zapobiegający blokowaniu kół podczas hamowania.
Na czym polega blokowanie koła podczas hamowania? Koło takie traci kontakt z nawierzchnią i przestaje się obracać. Standardowo, wszystkie koła samochodu, po naciśnięciu hamulca, powinny obracać się coraz wolniej, aż auto się zatrzyma.
Kiedy koło traci kontakt z nawierzchnią, samochód wpada w poślizg. W praktyce wygląda to tak, że kierowca naciska hamulec, a auto jedzie dalej jak sanki na lodzie.

Z jakich elementów składa się ABS? W jego skład wchodzą:
• Sterownik elektroniczny;
• Pompa hydrauliczna, wkomponowana w układ hamulcowy;
• Czujniki prędkości obrotowej koła, zamontowane przy każdej piaście koła.

Jak działa ABS krok po kroku?
• Kierowca naciska pedał hamulca. Pompa hamulcowa zaczyna tłoczyć płyn do zacisków hamulcowych. Klocki hamulcowe są dociskane do tarcz hamulcowych. Rozpoczyna się proces hamowania.
• Czujnik prędkości obrotowej koła wykrywa, że prawe przednie koło zaczyna się obracać wolniej od innych.
• ABS inicjuje działanie pompy hydraulicznej. ABS moduluje dopływ płynu hamulcowego do zacisku hamulcowego koła, które wpadło w poślizg. Dopływ płynu hamulcowego jest przerywany (hamowanie pulsacyjne). Trwa to tak długo, aż koło odzyska przyczepność do nawierzchni drogi.

ASR w samochodzie – co to jest, jak działa i jak wspiera kierowcę?

Co to jest ASR? To system zapobiegający poślizgowi kół napędzanych. Kiedy dochodzi do poślizgu kół napędzanych? Kiedy kierowca rusza ze śliskiej nawierzchni, albo przyspiesza na śliskiej nawierzchni. Koła mogą stracić przyczepność i wówczas dochodzi do zjawiska, zwanego popularnie „buksowaniem”. Czyli kręceniem się kół w miejscu.

Z jakich elementów składa się ASR? W jego skład wchodzą:
• Sterownik elektroniczny;
• Pompa hydrauliczna, wkomponowana w układ hamulcowy – ta sama, z której korzysta ABS;
• Czujniki prędkości obrotowej koła, zamontowane przy każdej piaście koła. Te same, z których korzysta ABS.

Jak działa ASR krok po kroku?
• Kierowca naciska pedał gazu podczas jazdy po śliskiej nawierzchni.
• Czujniki prędkości obrotowej wykrywają, że koła zaczynają się kręcić w miejscu.
• System ASR wykorzystuje pompę hydrauliczną, wkomponowaną w układ hamulcowy i przyhamowuje koła napędzane. Dzieje się tak aż do chwili odzyskania przez nie przyczepności do nawierzchni.

ESP w samochodzie – co to jest, jak działa i jak wspiera kierowcę?

Co to jest ESP? To system zapobiegający wpadnięciu w poślizg podsterowny i nadsterowny. ESP znany jest także jako stabilizacja toru jazdy. ESP stabilizuje tor jazdy przede wszystkim podczas pokonywania łuków drogi i zakrętów.

Z jakich elementów składa się ESP? W jego skład wchodzą:
• Sterownik elektroniczny;
• Pompa hydrauliczna, wkomponowana w układ hamulcowy – ta sama, z której korzysta ABS i ASR;
• Czujniki prędkości obrotowej koła, zamontowane przy każdej piaście koła. Te same, z których korzysta ABS i ASR;
• Czujnik położenia koła kierownicy (czujnik skrętu koła kierownicy);
• Czujnik przyspieszenia kątowego;
• Czujnik żyroskopowy;
• Czujnik prędkości;
• Czujnik pedału gazu;
• Ewentualnie inne czujniki.

Jak działa ESP krok po kroku?

• Podczas jazdy po łuku, jedno z kół samochodu, poruszające się po zewnętrznej stronie łuku wpada w poślizg.
• Czujniki ESP wykrywają poślizg.
• Sterownik ESP inicjuje działanie pompy hamulcowej, wbudowanej w układ hamulcowy samochodu. Przyhamowywane jest jedno z kół, poruszające się po wewnętrznej stronie łuku.
• Sterownik ESP zmniejsza moc silnika samochodu. Kierowca może naciskać na pedał gazu, jednak sygnał ten jest ignorowany, bo działanie ESP (według określonego programu, zapisanego w pamięci sterownika) ma tutaj pierwszeństwo.
• Następuje stabilizacja toru jazdy.

Przeczytaj również: Czujnik temperatury płynu chłodzącego – czy wyższe spalanie to nie wina awarii tego czujnika?

Czego ABS, ASR i ESP potrzebują do sprawnego działania?

Wyposażenie samochodu we wszystkie trzy systemy wcale nie gwarantuje bezpieczeństwa. Jeśli kierowca będzie jechał 150km/h po śliskiej nawierzchni, żaden sterownik nie uratuje go przed wypadkiem i jego skutkami.

ABS, ASR i ESP nie zadziałają w odpowiedni sposób także wtedy, gdy:
• Samochód ma niesprawny układ hamulcowy, na przykład zużyte tarcze hamulcowe, zużyte klocki hamulcowe, zawodniony płyn hamulcowy, zapieczone tłoczki w zaciskach, uniemożliwiające równomierne hamowanie na jednej osi.
• Samochód ma stare opony z mocno zdartym bieżnikiem, albo auto porusza się latem na oponach zimowych, albo zimą na oponach letnich.
• Samochód ma niesprawne, bardzo mocno zużyte amortyzatory. Nie zapewniają one odpowiedniego kontaktu kół z nawierzchnią, przez co znacząco wydłuża się droga hamowania auta.

Typowe awarie ABS, ASR i ESP

Co się najczęściej psuje w tych systemach? Czy warto kupić auto, w którym nie działa system ABS, ASR i ESP?

Jeśli dojdzie do awarii zaawansowanych systemów bezpieczeństwa, na desce rozdzielczej samochodu wyświetli się komunikat ostrzegawczy oraz zapali się kontrolka ostrzegawcza. Co należy zrobić w takiej sytuacji?
Odwiedzić warsztat, w którym kod błędu zostanie odczytany z pamięci sterownika za pomocą urządzenia do diagnostyki samochodowej. Można oczywiście spróbować odczytać taki kod samodzielnie, jeśli ktoś posiada urządzenie diagnostyczne (np. prosty interfejs ELM327 i aplikację na smartfonie z systemem Android).

Awaria jednego czujnika może unieruchomić wiele układów.
Przykład: awaria czujnika prędkości obrotowej ABS. W tym przypadku przestaną działać ABS, ASR i ESP.
Wskazania z czujników prędkości obrotowej ABS są wykorzystywane także przez inne układy. Zatem po awarii czujnika, przestaną również działać: pośredni system kontroli ciśnienia w kołach TPMS, system ułatwiający ruszanie pod górę Hill Holder, system kontroli zjazdu ze zniesienia i ewentualnie, inne systemy.

Awaria nadrzędnego systemu spowoduje brak działania ze strony innych systemów. Czyli np. awaria systemu ESP sprawi, że przestanie działać ABS i ASR.

Typowe awarie systemów bezpieczeństwa aktywnego ABS, ASR i ESP

• Awaria czujników prędkości obrotowej ABS – powody: uszkodzenie przewodu sygnałowego, zabrudzenie czujnika, uszkodzenie mechaniczne (powypadkowe), zwarcie w czujniku. Rozwiązanie: wymiana czujnika na nowy.
• Awaria czujnika kąta skrętu kierownicy – powody: uszkodzenia powypadkowe, amatorska naprawa kolumny kierownicy, niewłaściwy demontaż kolumny kierownicy.
• Awarie czujników ESP – powody: uszkodzenia powypadkowe, zwarcia spowodowane zalaniem pojazdu (auto po powodzi).
• Awarie sterowników ABS, ASR i ESP – powody: uszkodzenia mechaniczne powypadkowe, zwarcia spowodowane przez wilgoć dostającą się do środka.
• Awarie pompy hydraulicznej – powody: korozja spowodowana stosowaniem starego płynu hamulcowego, zużycie eksploatacyjne, uszkodzenia powypadkowe.

Warto pamiętać o tym, że każda wymiana sterownika w systemie ESP wymaga kalibracji tego systemu.
Większość czujników (za wyjątkiem czujników prędkości obrotowej ABS) także wymaga kalibracji po zamontowaniu. Wcześniej ich działanie musi zostać zainicjowane przez specjalne oprogramowanie z profesjonalnego komputera diagnostycznego.

Jeśli w aucie doszło do uszkodzenia jedynie czujnika prędkości obrotowej ABS – nie jest to wielki problem. Czujnik (dobry, markowy) kosztuje od 100 do 200 zł, plus koszt wymiany. Naprawa pompy hydraulicznej może być wykonana przez specjalistyczną firmą. W naszym kraju są takie firmy, które prowadzą regenerację. Podobnie regenerowane są np. sterowniki elektroniczne ABS. Warto się jednak zastanowić, co spowodowało ich awarie.
Zużycie czujnika prędkości obrotowej ABS nie jest niczym niepokojącym w aucie z dużym przebiegiem. Ale już uszkodzenie czujnika żyroskopowego czy czujnika skrętu koła kierownicy może świadczyć o wypadku.
Dlaczego doszło do awarii sterowników elektronicznych na skutek działania wilgoci? Dlaczego auto było narażone na podwyższony poziom wilgoci? Może jest to samochód po powodzi.
To wszystko należy przemyśleć.

A przede wszystkim, samochód trzeba dokładnie sprawdzić przed zakupem.

Sprawdź samochód przed zakupem – skorzystaj z pomocy ekspertów Motocontroler

Dokładne sprawdzenie samochodu przed zakupem pozwoli Ci poznać jego stan techniczny. To niezwykle ważne. Nie chcesz przecież kupić auta, które jest powypadkowe, skorodowane, popowodziowe albo wymagające bardzo drogich napraw.

Zleć sprawdzenie samochodu przed zakupem ekspertom z Motocontoler. Wybierz Test Maxi (kompleksowe sprawdzenie auta przed kupnem), podaj dane pojazdu, a otrzymasz wyniki kompleksowego badania samochodu przed zakupem. To dokładny raport, który krok po kroku opisuje stan techniczny pojazdu. Nasz ekspert dołączy do niego także minimum kilkadziesiąt zdjęć w formie cyfrowej.